Longworm ook risico voor volwassen runderen

Longworm ook steeds vaker bij volwassen runderen

De longworm (Dictyocaulus viviparus) komt bij runderen wereldwijd voor en is in Noordwest-Europa verreweg de meest ziekteverwekkende en economisch belangrijke longworm-soort. Voorheen (voor 1990) veroorzaakte deze worm vooral ziekte bij kalveren, tegenwoordig zien we ook regelmatig ziekteverschijnselen bij volwassen koeien. De verschijnselen bestaan uit benauwdheid, vermagering, achterblijven in groei, melkgiftdaling en longontsteking. Ook wordt vaak de bekende ‘grashoest’ gehoord.

Opeenvolgende generaties

De eerste opname van infectieuze larven in een weiland betreft vaak slechts een paar larven (de eerste generatie) door enkele kalveren uit een koppel. Dit leidt zelden tot ziekte. De geïnfecteerde kalveren beginnen 3 tot 4 weken later grote aantallen larven uit te scheiden. Dit leidt weer een week later tot een grotere weidebesmetting met tweede generatie larven. Alle dieren in een koppel nemen nu larven op in aantallen die doorgaans wel leiden tot ziekteverschijnselen.

Problemen vooral in tweede seizoenshelft

In sommige gevallen is de weidebesmetting ook van deze tweede generatie nog te licht, waarna weer een maand later een derde generatie kan volgen. Dit kan ook leiden tot ziekteverschijnselen bij dieren, maar dit hangt af van de aantallen opgenomen larven in de eerste en tweede generatie en van de mate waarin de dieren immuniteit hebben opgebouwd. Bij lichte infecties duurt de ontwikkeling van de immuniteit namelijk langer.  Uitbraken van longworminfecties worden vaak in de tweede helft van het weideseizoen (augustus en later) gezien. Het opbouwen van immuniteit tegen longworm duurt gemiddeld genomen één jaar.

Tankmelkonderzoek geeft inzicht

Om een idee te krijgen of longwormen een probleem spelen in de koppel kan je tankmelk laten onderzoeken naar antistoffen. Als er een combinatie is van veel antistoffen (meer dan 20 procent van de melkgevende dieren heeft antistoffen) en de aanwezigheid van klachten kan het verstandig zijn om een behandeling tegen longworm in te zetten. Ook kan er via mestonderzoek van individuele koeien worden vastgesteld dat er sprake is van een longwormbesmetting.

Vaccineren kan, maar kent beperkingen

Longworm is één van de zeer weinige parasieten, waartegen een vaccin bestaat. Vaccinatie leidt tot immuniteit tegen de infectieuze larven, maar niet tegen de volwassen wormen in de longen. Bovendien houdt de vaccin geïnduceerde immuniteit niet lang stand als er geen natuurlijke ‘booster’ optreedt (minder dan ½ tot 1 jaar). Als de kalveren in het eerste levensjaar geen weidegang krijgen is vaccinatie niet zinvol, dan kan je overwegen de pinken te vaccineren (indien deze wel weidegang krijgen).

Kalveren vóór eerste weidegang

Dieren die nooit in aanraking komen met longworm blijven gevoelig voor infectie. Er bestaat dus geen leeftijd resistentie tegen longworm. Vaak adviseren we op bedrijven die aan weidegang doen het jongvee te vaccineren vóór het eerste weideseizoen, om zo mogelijk klachten te beperken. Wilt u meer weten over de juiste strategie op uw bedrijf? Neem dan contact op met het rundvee team.